De VVD is kritisch op dit fonds. Immers, de gemeente moet niet fungeren als pinautomaat en ook de betuttelende eigenschappen van ‘Vadertje Staat’ passen ons inziens niet bij deze gemeente. Daarom heeft de VVD een vijftal voorwaarden voor dit fonds.
1. Perspectief met vaardigheden en verantwoordelijkheid
De belangrijkste aanleiding voor het fonds is het feit dat de verwachting is dat enkele duizenden Utrechtse jongvolwassenen zo diep in de schulden zitten, dat ze zich in een uitzichtloze situatie bevinden. Door de diepe schulden verdwijnt vaak ook elke motivatie voor opleiding en werk.
Maar grote schulden ontstaan niet uit het niets. Ze kunnen een gevolg zijn van gebrek aan financiële kennis (je kan niet meer uitgeven dan je hebt) en verantwoordelijkheid (als je volwassen bent, wordt verwacht dat je zelf zorgdraagt voor je levensonderhoud, waaronder ook minder tastbare zaken als verzekeringen).
Voorwaarde om gebruik te mogen maken van het fonds is wat de VVD betreft dan ook begeleiding gericht op ontwikkeling tot financiële vaardigheden, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.
2. Eerst reguliere schuldhulpverlening proberen
De gemeente heeft een schuldhulptraject beschikbaar voor Utrechters. Elk traject kost gemeenschapsgeld en de VVD wil dat daar zuinig mee wordt omgegaan. Dat betekent ook dat in eerste instantie de reguliere trajecten moeten worden geprobeerd. Alleen indien dat niet mogelijk is, is toegang tot het fonds eventueel mogelijk.
Deze voorwaarde is overigens al opgenomen in het raadsvoorstel.
3. ‘Three strikes, then out’
De VVD ziet toegang tot het fonds zoals gezegd als een cadeau: een groot deel van de schuldenlast verdwijnt én de jongere krijgt begeleiding om financieel zelfstandig te worden. Wat de jongere daarvoor teruggeeft moet doen is duidelijk: het traject succesvol afronden. Ook als het niet makkelijk en leuk is. Want dat zal het zeker niet zijn.
Dit betekent dat zowel bij toegang tot als gedurende het traject duidelijk moet blijken dat de jongere zich inzet om tot een succesvolle afbetaling te komen. Motivatie moet wat de VVD betreft een belangrijk en objectief meetbaar selectiecriterium zijn. Indien de deelnemer tijdens het traject de afspraken niet nakomt, moet het mogelijk zijn om sancties op te leggen. En na drie keer uit het traject te worden gezet.
4. Geen cadeautjes voor huftergedrag!
Veel van de schulden die het hier betreft, komen voort uit belastingen, (zorg)verzekeringen of studiekosten. Maar er zijn ook schulden die voortkomen uit onbetaalde boetes voor te hard rijden in de bebouwde kom of plassen in de gracht. Of erger, schadevergoedingen na vandalisme of recidiverend huftergedrag in het verkeer. De VVD vindt dat dergelijke schulden niet in aanmerking mogen komen voor een schuldenkorting en dient daartoe een motie in bij de raadsbehandeling.
5. Bouw kennis op en stimuleer verantwoordelijkheid van jongeren
Het raadsvoorstel revolverend fonds voor jongvolwassenen met problematische schulden is gebaseerd op landelijke cijfers, aannames en gesprekken in de stad. Op zichzelf voldoende basis voor dit voorstel, maar tegelijkertijd toont het aan dat de gemeente nog meer niet weet over jongeren, hun schulden, de oorzaken en de perspectieven. Dit fonds is wat de VVD betreft een goede gelegenheid om niet snel, maar wel gedegen inzichten op te doen die bijdragen aan de ontwikkeling van een stad waarin jongeren tijdig zelfstandig financiële verantwoordelijkheid dragen.