Landelijke steunmaatregelen
Landelijk werden steunmaatregelen in het leven geroepen om de plotseling wegvallende omzet gedeeltelijk te compenseren. De NOW-regeling om tegemoet te komen in de personeelskosten, met als doel om werkgelegenheid te behouden, een tegemoetkoming in de vaste lasten, zoals huurkosten (TOGS, later TVL), en bijstand voor ZZP’ers die plotseling hun inkomen zagen wegvallen. Daarnaast waren er veel maatregelen toegespitst op het voorkomen van faillissement van bedrijven, zoals uitstel van betaling van alle belastingen, ruimte in regelgeving voor extra leningen vanuit de financiële sector, etc..
Lokale steunmaatregelen
Ook lokaal werd op verzoek van de VVD in maart 2020 betaling van alle lokale belastingen uitgesteld. Er werd extra ruimte geboden voor terrassen, zodat de horeca op een veilige manier toch nog omzet kon behalen, en er werden extra voetgangersgebieden ingesteld, zodat er op straat meer ruimte was voor bezoekers van winkels.
Verschuiving van liquiditeit naar winst- en verliesrekening
Veel van de steunmaatregelen, zoals uitstel van betaling van lokale belastingen, waren gefocust op het niet failliet laten gaan van bedrijven: rekeningen en salarissen moesten betaald kunnen worden, en het geld in kas moest dan vooral niet gebruikt worden om belastingen te betalen. Alles was geënt op het op peil houden van de liquiditeit van bedrijven. Echter, de coronacrisis duurt inmiddels zo lang, dat liquiditeit niet meer het grote probleem is: het gaat om überhaupt omzet binnen krijgen en kosten kunnen dragen. Dat betekent dat, nog steeds, ruimte voor ondernemers nodig is: horecaondernemers hebben ook nu nog grotere terrassen nodig om omzet te kunnen behalen. Maar ook kosten zouden verlaagd kunnen, en moeten, worden. De gemeente kan dat doen door belastingen af te schaffen of kwijt te schelden. Helaas heeft eind 2020 de VVD-motie om de terras- en reclamebelasting (precariobelasting) over 2020 kwijt te schelden en vanaf 2021 af te schaffen het niet gehaald. Dat betekent dat uitgestelde belastingen (belastingschuld) als een molensteen om de nek van ondernemers blijven hangen. Immers, ze weten dat ze deze een keer moeten terugbetalen, en ook dat dit soms niet mogelijk is. Om te overleven zou de gemeente alles op alles moeten zetten om voor zwaar getroffen bedrijven de kosten te verlagen: dus geen uitgestelde schuld, maar minder kosten. Dat zou dus ook verlaging of kwijtschelding van andere belastingen zoals OZB, leges voor vergunningnen en van bijvoorbeeld het ophalen van afval kunnen zijn.
De crisis uit investeren wordt moeilijk voor ondernemers
Indien de kosten voor bedrijven niet verlaagd worden, en de omzet zich niet tijdig kan herstellen, dan blijft het moeilijk voor bedrijven om te overleven: ze zullen minder goed in staat zijn om hun (belasting)schuld te kunnen betalen. Als zo’n (belasting)schuld als een zwaard van Damocles boven het hoofd van ondernemers blijft hangen, dan wordt het ook moeilijk om te investeren in nieuwe bedrijfsmodellen, technologieën en voorraden om er weer bovenop te komen. Een simpel voorbeeld: nu zijn er horecaondernemers die hun voorraden hebben verkocht om überhaupt nog wat omzet te behalen, ook al is dat misschien maar 10% tot 20%. Als straks de horeca weer opengaat, dan hebben ze geen financiële middelen meer om hun voorraden aan te vullen. Gezien het gebrek aan financiële middelen op dit moment, en hun hoge schuldenlast (uitgestelde betaling van belastingen, huur, etc.) kunnen ze moeilijker op rekening kopen, of een lening afsluiten. Het is dus van belang dat daarnaar gekeken wordt en de steunmaatregelen verschuiven naar het weer mogelijk maken om te investeren. Dat betekent voor lokale winkels dus ook investeren in bijvoorbeeld een webwinkel.
Lokale steunmaatregelen
Wat zou je dan moeten doen als gemeente? Het begint met het besef dat er een ander soort steunmaatregel (extra) nodig is: dus geen uitstel van betaling van lokale belastingen, maar afschaffen of kwijtschelden van lokale belastingen.Ook kunnen de kosten voor ondernemers verlaagd worden door niet te hoeven betalen voor terrasvergunningen, voor het bijschrijven van namen van nieuwe leidinggevenden in de horeca (ja, dit kost echt geld!), voor vergunningen voor het organiseren van evenementen of voor parkeervergunningen. Daarnaast kan de gemeente in haar regels ruimte bieden aan ondernemers om weer omzet te behalen: meer ruimte voor ruimere en extra (satelliet)terrassen, investeren in city marketing met als doel om bezoekers naar Utrecht te halen (zodra dat weer verantwoord kan), etc.Ook kan de gemeente snelle en gratis wijzigingen van bestemmingen van een pand toestaan, zodat het bijvoorbeeld mogelijk is om boven een winkel te wonen (daar waar dat niet kan) en de huur voor de winkel naar beneden gebracht kan worden. Dit zorgt voor lagere huurkosten. Lagere huren voor winkels, horeca en bedrijfspanden kunnen ook via verlaging van de zakelijke OZB geregeld worden.
Lagere kosten, ruimte voor omzet en investeringen
Kortom, ondernemers hebben nu lagere kosten nodig, en hier kan de gemeente voor een gedeelte voor zorgen. En ondernemers hebben ruimte nodig om te kunnen ondernemen, om omzet te kunnen behalen, en om te investeren. Ook daar kan de gemeente iets in betekenen, zoals ruimere terrassen voor de horeca. Het wordt tijd om ondernemers hiermee verder te steunen.