In Memoriam: Lien Vos-van Gortel

Vandaag stond de raad stil bij het overlijden van oud-burgemeester Lien Vos-van Gortel. Onze fractievoorzitter hield een toespraak over Lien, de eerste vrouwelijke burgemeester van Utrecht en een zeer gewaardeerd lid van de VVD.

Wie dit Stadhuis binnenkomt, wordt begroet door de staatsieportretten van onze oud-burgemeesters. Bij de ingang hangen diverse voorgangers en opvolgers van Lien. “Hangt er geen portret van haar in het Stadhuis?”, vroeg iemand me een paar weken geleden.

 

Dat portret is er wel, maar het valt niet op. Op een hoogte van een meter of drie-vier, bij de houten vide naar de raadzaal, hangt een borstbeeld waarop je de ontwapenende glimlach van Lien meteen herkent.

 

Dat haar portret niet zo opvalt, is tekenend voor de bescheidenheid van Lien. Ik citeer: “Ik vind het niet zo onprettig om niet zo op te vallen. De dingen die ik doe, zullen iets sneller meer naar binnen gericht zijn. Ik heb er geen bezwaar tegen om op te vallen, als ik voor de stad naar buiten mag treden. Als het nuttig is voor de stad, vind ik het goed. Het gaat tenslotte niet om mij, maar om de stad.”

 

Lien had een bijzonder pad naar het burgemeesterschap van Utrecht. Ze had geneeskunde gestudeerd, en werd in de jaren ‘60 samen met haar man lid van de VVD omdat zij zich herkenden in de waarde van eigen verantwoordelijkheid. Toen haar drie zoons jong waren, was ze huisvrouw en was haar man actiever in de VVD dan zij. Later ruilden ze de rollen juist om. Lien werd actief voor de vrouwenbeweging in de VVD en werd gemeenteraadslid in Den Haag. Vervolgens werd ze in 1974 de eerste vrouwelijke wethouder van Den Haag, met een stevige portefeuille: financiën. Lien maakte veel indruk bij het op orde houden van wat ze zelf het “huishoudboekje” noemde. Ze wekte ontzag, ook bij andere partijen.

 

Geen wonder dat ze werd gevraagd om burgemeester van Utrecht te worden. Lien aarzelde enige tijd, maar besloot vervolgens vol overtuiging ervoor te gaan. Naar eigen zeggen hadden overwegingen van emancipatie bij haar besluit “beslist” meegespeeld.

 

Lien was lid van de VVD, maar bovenal een burgemeester van ons allemaal. In de stad werd ze op handen gedragen. Als eerste vrouwelijke burgemeester van een van de grote steden groeide Lien uit tot een rolmodel en voorbeeld voor velen: voor vrouwen en mannen, voor mensen binnen en buiten de politiek en binnen en buiten Utrecht.

 

Ook in deze raad was Lien geliefd. Ze had een heel andere stijl dan haar voorgangers, en gaf de raad op een ontspannen manier de ruimte om tot besluiten te komen. Op haar informele leiderschap kwam regelmatig kritiek, met name van de lokale krant. Maar Lien kon dan altijd rekenen op brede steun in de raad. Een raadslid van de Partij van de Arbeid noemde de kritiek een “anti-vrouw-campagne". Ik citeer: “ze doet het op haar manier en alles gaat veel prettiger en meer ontspannen [dan voorheen]. Vos is intelligent en bescheiden en gaat erg leuk om met mensen. Laten we blij zijn met een burgemeester die geen hanige manier van optreden heeft.

 

Lien had bovendien bij haar afscheid goed advies voor de raadsleden in haar tijd, een advies dat ook vandaag de dag nog steeds toepasselijk is: Ik verbaas mij weleens over het feit dat men eerst in een commissie getuigenissen aflegt en daarna in de raad nog eens elkaar met engelengeduld met hetzelfde bestookt. (…) Als er moties en amendementen worden ingebracht terwijl men uit de discussie in de commissie weet dat die het niet zullen halen, dan denk ik: je mag best zuiniger zijn met elkaars tijd.

 

In een profiel in een grote nationale krant in de jaren ‘80 werd Lien omschreven als een ‘zeer bescheiden doener’. Een treffende omschrijving. Want hoe bescheiden ze ook was, haar daden voor de stad waren dat zeker niet. Zoals de burgemeester al aangaf, stond ze bijvoorbeeld aan de wieg van Leidsche Rijn.

 

Voor haar inzet voor de stad zijn we haar blijvend veel dank verschuldigd. Het is aan ons om haar en haar verdiensten te blijven herinneren en te blijven eren.

 

We wensen de geliefden van Lien veel sterkte toe.